دغل بازی طرفدران مشی جلیلی

قصه پیچیده نیست. جامعه ایرانی برای حل مسئله‌اش با قدرت‌های بزرگ دو روش بدیل پیش روی خود داشت. دو رویکریی که هر دو هم کم و بیشتر کارنامه‌شان در عمل محک خورده بود. هم حسن روحانی کارنامه مذاکره کننده ارشد ایران به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی را داشت و هم دکتر جلیلی. هر دو نشانه دو گرایش جدی موجود در جامعه بودند. موارد اندکی پیش می‌آید که گرایش‌های مختلف در یک جامعه هم دیگر را قانع کنند. معمولا جوامع پیچیده مکانیزمهای دیگری علاوه بر اقناع یا سرکوب داخلی برای حل اختلاف نظر‌هایشان را دارند. یکی از مهم ترینش صندوق‌های رای است. هر دو این گرایش‌ها، با دو کارنامه مشخص، طرحشان برای اداره کشور را ارائه کردند. هم روحانی حرف‌هایش را در تلوزیون جلو ملیون‌های ایرانی زد و هم جلیلی.

[caption id="attachment_1138" align="alignleft" width="300"] روحانی و جلیلی مذاکره کنندگان ارشد کشور، نماینده دو مشی متفاوت در سیاست خارجی که طرح های بدیلشان را در انتخابات سال ۹۲ به رای مردم گذاشتند.[/caption]

این اختلاف نظر‌ها با انتخابات حل نمی‌شود اما وقتی انتخابات برگزار می‌شود معنیش این است که ایرانیان با همه تنوع نگا‌هایشان تصمیم واحدی گرفته اند. روحانی هم هیچ کار جدید یا عجیبی نکرده است او دارد قدم به قدم به وعدههایی که به مردم داده است و مردم به خاطر آن‌ها به او رای داده‌اند عمل می‌کند.
کسانی که مشی جلیلی را می‌پسندیدند خوب معلوم است مشی روحانی را قبول نداشته‌اند. این‌ها که جای بحث ندارد اما این اختلاف عقیده و روش توسط مردم مورد قضاوت قرار گرفته است. این دیگه خیلی دغل بازی است که بعد از اینهه مواضع صریح و روشن جلیلی و روحانی و رای معنی دار مردم باز فکر کنند نظر و عقیده آن‌ها باید مبنای عمل قرار بگیرد.

پینوشت: یکی از چیزهایی که از دید جامعه دور نمی‌ماند این است که این بار آیت الله خامنه‌ای از آقای روحانی رئیس جمهور منتخب برای عمل به وعده‌هایش حمایت می‌کند. این یعنی حمایت از رای و اراده مردم، یعنی دفاع از جمهوری اسلامی.
روحانی وعده و قول‌های دیگری هم داده است که بارهای تاکید کرده است که به آن‌ها وفادار است. حمایت های آیت الله خامنه‌ای از رای غالب مردم در این دوره از انتخابات ما را امیدوار‌تر می‌کند. رفع حصر و آزادی زندانیان سیاسی وعده دیگری است نشانه‌های تحقیقش را می‌بینیم. امیدواریم خیلی زود علاوه بر روحانی متچکریم بنویسیم خامنه‌ای متچکریم.

عیار دیپلماسی موفق

امیدوارم واژه «دلال» خیلی بار منفی نداشته باشد. اما می خواهم از این واژه برای کاری که وزیر خارجه هر دولتی باید بکند، استفاده کنم. او و دستگاه زیر نظرش باید بتوانند معامله ها را جوش بدهند. کارشان با فرماندهان نظامی یا روشنفکران فرق می کند. سیاست خارجی در گامهای بعدی می تواند صدای ارزشها و آرمانهای یک ملت باشد اما مهم ترین کارش نیست.

[caption id="attachment_1128" align="alignleft" width="300"] جواد ظریف وزیر خارجه کشورمان[/caption]

بدهی است که بدون داشتن قدرت، گفتگو و مذاکره تنها برای تسلیم ممکن است. کسی که می خواهد دلالی کند باید چیزی برای خرید و فروش داشته باشد. به پشتوانه دولتی که به لحاظ توان اقتصادی، نفوذ سیاسی و البته قدرت نظامی مشت اش پر است امکان دیپلماسی موفق فراهم می شود.  اینها بدهی است. و باید فکر کرد که چطور بخشهای مختلف و نهادهای گوناگون می توانند این منابع قدرت کشورمان را افزایش بدهند اما کار وزیر خارجی دلالی و معامله کردن است.
الان یکی از مهم ترین کارهای دیپلماسی کشور ما فراهم کردن امکان فروش بیشتر نفت با هزینه کمتر است. دیپلماسی جدید کشور باید منجر به کاهش کسری بودجه دولت شود. کسر بودجه ای که تنها با انضباط مالی دولت قابل رفع نیست. این یکی از مهم ترین عیارها برای سنجش عملکرد دستگاه دیپلماسی کشورمان خواهد بود.

«جام شهد»

در چند سخنرانی اخیر آیت الله خامنه ای از جمله صحبت های دیروز ایشان در جمع فرماندهان سپاه می شود نشانه های امیدوار کننده ای از تغییر سیاستهایی که عموم کارشناسان برای کشور مخرب می دانستند را دید. چه ایشان به شرایط بغرنج کشور در عرصه بین الملی  آگاه تر و به درد رنجی که مردم وارد می شود حساس شده باشند، چه ایشان فرصت ويژه ای که حاصل نیاز فوری و البته موقت دولت فعلی آمریکا به حل کردن مسئله ایران را خوب رصد کرده باشند، چه ایشان سعی کرده باشند به گرایش اکثریت مردم در حل مشکلات کشور خصوصا در سیاست خارجی که در انتخابات ریاست جمهوری بین آقای جلیلی و روحانی  خود را نشان داد احترام بگذارند، هر کدام یک از اینها باشد اتفاق مبارکی است.

یکی از چیزهای که سعی کرده ام از میرحسین یاد بگیرم این است که منتقد یا مدافع سیاستی بودن را با اشخاص گره نزنم. بلکه هر کسی اگر کار درست انجام می دهد ازش دفاع کنم واگر وسعی هست  کمک. هر کسی هم که ضربه می زند به کشور از او انتقاد کنم اگر توانی هست ایستادگی در مقابلش.

آیت الله خامنه ای در مواجه با اعتراض ما از موضع عدالت خارج شد. اما مگر یکی از خواسته و اعتراضهای ما همین سیاست خارجی ماجرا جویانه و غیر کارشناسی نبود. اگر الان ایشان تصمیم گرفته اند روند را اصلاح کنند یا با روندی که مردم در انتخابات به آن رای داده اند همراهی کنند چرا در حمایت کردن از ایشان به خاطر دلخوری هایمان تردید کنیم؟

سیاست خارجی غلط بیشتر ضربه را به کشورمان زده است  به تبع این تغییر مناسبات ما با جهان اساسی ترین گام برای تغییر وضعیت مردم است. بی شک هر کسی بتواند گام مثبتی در دور کردن ما از جنگ و تعارض های پرهزینه بر دارد و مسائل ما با کشورهای قدرتند را حل کند قهرمان این ملت خواهد شد.  اما یکی از سختی های کار آیت الله خامنه ای طرفداران دو آتشه خود ایشان هستند. آنقدر در این سالها عده از نزدیکان ایشان و البته متاسفانه گاهی خود ایشان مواضع تند گرفته اند که حتی به نظر می رسد حرف از دیپلماسی و تکنیک های مختلف آن زدن برای آنها حکم جام زهر را دارد. می شود فهمید آیت الله خامنه ای از این ناحیه چه احساس فشاری می کند. اما در عین حال هم می شود امیدوار بود آیت الله خامنه ای شجاعت امام را داشته باشد و هر وقت فهمید که روندی برای کشور خسارت ایجاد می کند به تغییر رویه کمک کند. می شود خوش بین بود به اینکه ایشان به این گرایش پیدا کنند که بجای رهبر یک جناح سیاسی به جایگاه رهبر سیاسی یک کشور که گرایش های مختلف در آن حضور دارند و حتی بعضی از آنها گرایش خود ایشان را نمی پسنند ارتقا پیدا کنند.

حد و حدود گذاشتن برای حضور نیروهای نظامی از جمله سپاه در ورود به همه عرصه های، تاکید بر دیپلماسی و در صورت لزوم نرمش برای رد کردن کشور از شرایط سخت فراز های مهم و راهبردی صحبت های اخیر آیت الله خامنه هستند که حتی رسانه های طرفدار ایشان هم سعی کردند اینها را نادیده بگیرند و متاسفانه منتقدین هم آنطور که باید از آن دفاع نکردند. و این کار ایشان را برای تداوم این روند سخت می کند.

اما در سوی دیگر مطمئن هستم عموم مردم می فهمند سیاست هایی که روی کرامت و معیشتشان تاثیر می گذارد و آنها قضاوتی متفاوت از سیاست ورزی قبیله ای خواهند داشت چرا که برای آنها مشکلات عینیشان مهم است نه منافع قبیله سیاسی شان. و هرگز همراهی آیت الله خامنه ای با رئیس جمهوری برای حل مشکلات کشور با دولت های قدرتمند خارجی با دیپلماسی متفاوت را به نوشیدن جام زهر تعبیر نخواهند کرد. اگر هم جامی باشد این جامی که کام مردم را شیرین خواهد کرد بی شک جام شهد است.

نکته ای که دقت کردم ایشان در صحبت هایشان نرمش قهرمانه و سیاست های متفاوت را تنها به دیپلماسی خارجی محدود نکردند و به سیاست داخلی هم اشاره کردند. مهم ترین  قدم گام در این زمینه به رسمیت شناختن بخشی از جامعه است که هم سلیقه و هم گرایش ایشان نیستند. نشانه اش رفع حصر از میرحسین موسوی، مهدی کروبی و زهرا رهنورد است. شرایط استثنایی است و موقعیت بی نظیری است برای پایان دادن به این شکاف. مطمئنن این قدم موضع ایشان و دولت را در عرصه جهانی تقویت خواهد کرد. و چه قهرمانی از نرمش در مقابل مردم پرشکوه تر. این گام حتما جایگاه ایشان را ارتقا خواهد داد.

سپاهی که سپاه همه مردم باشد!

صحبت های اخیر حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان را در مجمع فرماندهان سپاه خواندم. به نظرم خیلی صحبت های خوبی و حتی  به نظر از حد معومل شجاعانه تر بود.  فکر نمی کنم هیچ رئیس جمهوری اینچنین در جمع سپاهیان تا کنون صحبت کرده باشد و نقدهایش اساسی را طرح کرده باشد هرچند پوشیده!

اینکه به سپاه بگویی تو باید متعلق به همه مردم باشی و نه در کنار یک جناح سیاسی خاص، سرمایه و قدرت تو از معنویست و حمایت اجتماعی است نه ادوات نظامی، تاکید کنی به این جمله امام که سپاه نباید وارد تنوع های سیاسی بشود در جمع فرماندهاین سپاه جنم نمی خواهد؟  به نظرم روحانی نقد مشفقانه ما را به سپاه با بیانی خوب گفته است. اون گفته است سپاه مطلوب آن است که رقیب بخش خصوصی نباشد. و اگر هم در زمان صلح در پروژه های سازندگی کمک می کند در «سه یا چهار» پروژه ملی که بخش خصوصی توان اجرای آن را ندارد مشارکت کند. اصلا بگو حضور سپاه در فضای کسب و کار رو به ده پروژه ملی هم حد بزنند، این  هدفی بلند پروزانه نیست؟ چقدر سپاه باید به عرصه های که به صورت ناصواب فضای کسب و کار بخش خصوصی را تسخیر کرده است واگذار کنید تا محدود شود به چند پروژه ملی؟و اما به نظر نکته جالب ماجرا این است که از اینکه از سپاه بخواهی خودش متولی مبازه با قاچاق کالا بشوند!  مبصر کردن بچه شر کلاس را یادتان می آید؟

این سپاهی که روحانی توصیف کرده است. سپاهی که سپاه همه مردم باشد. آن بسیجی که در مقابل ملت قرار نگیرد، بلکه در کنار مردم و پشت‌سر آنان باشد ؛ بسیجی که فراتر از جناح‌ها عمل کند و بازوان بلندش همه اقشار را در بر بگیرد؛ بسیجی که از دوستی مردم لذت ببرد؛ بسیجی که به دنبال رفاقت و محبت و یگانگی مردم باشد؛ بسیجی که بدون توجه به اختلافات سلیقه‌ای خود با دیگران حافظ عرض و ناموس‌شان باشد، که آنان یا برادر او در دینند و یا نظیر او در آفرینش؛ بسیجی که حرمت حریم‌های خصوصی مردم راحفظ کند.  بسیجی که ابزاری قدرت حاکمان نباشد، بلکه نهادی برای قدرت مردم  باشد تا حاکمیت آنان بر سرنوشتشان تضمین نماید. +  خلاصه چنین سپاه و بسیجی چنان مطلوب است که ما همه به آن افتخار خواهیم کرد اگر روزی دوباره اینگونه شوند

 

پیونشت ۱: بخش های از صحبت های حسن روحانی در جمع فرماندهان سپاه به نقل از گزارش ایسنا:

•  "سرمایه معنوی سپاه همان است که او را محبوب دل‌ها قرار داده است"، اگر سرمایه معنوی سپاه سایش یابد و قضاوت مردم نسبت به ایثار این بهتریننیروی وفادار انقلاب روزی به تردید بیفتد، که خدا آن روز را نیاورد، سپاه دیگر آن سپاهی نیست که امام (ره) فرمود ای کاش من یک پاسدار بودم.


• رییس‌جمهور ادامه داد: سرمایه دیگر سپاه پاسداران، سرمایه اجتماعی است؛ یعنی سپاه پاسداران در دل مردم، با مردم و در کنار مردم است و باید دژ مستحکم و مدافع حقوق مردم باشد.


• روحانی با اشاره به تاکید امام(ره) مبنی بر اینکه نیروهای مسلح باید از بازی‌های سیاسی به دور باشند، اظهار کرد: سپاه مافوق و ورای جریانات سیاسی است نه در کنار و داخل جریانات سیاسی. سپاه جایگاهی برتر دارد که جایگاه کل ملت است، پس همه مردم سپاه را باید دژ و پناه خود یابند.


• رییس‌جمهور با بیان اینکه "تاکید امام (ره) به دوری سپاه از بازی‌های سیاسی، از زمان روزهای جنگ بوده است"، گفت: امام از روز اول بر این نکته تاکید کردند که سپاه پاسداران باید متعلق به کل ملت ایران باشد و اگر روزی نیاز به حضور همه داشتیم آن‌کس که می‌تواند همه مردم را به نام بسیج و زیر پرچم اسلام و کشور جذب کند، سپاه است و اگر خدای نکرده روزی حادثه‌ای پیش آید بسیج،‌ از اقلیت‌های دینی و مذهبی هم دعوت می‌کند و برای حضور در جبهه نام مقلد افراد را نمی‌پرسد و چه شیعه و سنی چه مسلمان و مسیحی همه برای دفاع از وطن به صحنه می‌آیند.


•  "سپاه پاسداران انقلاب اسلامی‌، سپاه جنگ نیست بلکه سپاه صلح و‌ آرامش است"،


• رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه "جمهوری اسلامی ایران مخالف استفاده از سلاح شیمیایی توسط هر گروه و در هر مکانی است و آن را محکوم می‌کند و مردود می‌داند"، افزود: جنگ داخلی و کشتار با هر سلاحی از نظر ما مردود است و تلاش ما این است که سوریه از جنگ داخلی خلاص شود و به ثبات برگردد پس ملت آن به هر کسی رای دهند ما قبول داریم.


• می‌خواهند سپاه را رقیب مردم قرار دهند اما سپاه رقیب مردم و بخش خصوصی نیست و پیمانکاری مثل پیمانکاران معمولی نیست و نبوده است. سپاه امروز باید پروژه‌های مهمی که بخش خصوصی توان آن را ندارد برعهده بگیرد.


• "امروز در شرایطی که اقتصاد ما هدف قرار گرفته است سپاه باید وارد عمل شود و سه - چهار پروژه بزرگ ملی را برعهده بگیرد"،


• رییس‌جمهور با تاکید بر اینکه "دولت جز خادم مردم بودن شأن دیگری برای خود قائل نیست"، خاطرنشان کرد: سپاه همچنین توانمند است که در بحث مبارزه با فساد وارد شود و در مساله قاچاق کالا می‌تواند در کنار نیروی انتظامی و اطلاعات مفید باشد چون شرایط به نحوی است که سپاه باید کمک کند تا جلوی قاچاق کالا گرفته شود، چراکه این معضل، به رشد اقتصادی و تولید ضربه وارد می‌کند.

پینوشت ۲: بخش های از بیانیه شماره ۱۵ میرحسین به مناسبت سالگرد تاسیس بسیج مستضعفین:

•  سازماندهی برتر نبود که از بسیج اسطوره ساخت و قدرت نظامی نبود که توانایی‌های بسیج را شکل داد، بلکه نیت‌هایی پاک و عمیق این بنای بلند را برافراشت و اسوه‌هایی را پرورش داد که هنوز هرگاه از آنان نام برده می‌شود گویندگان و شنوندگان، یاران پیامبر (ص) را به یاد می‌آورند.


• زمانی که پدر دلسوز ما این نهال را غرس می‌کرد گفت: «کشوری که بیست میلیون جوان دارد، باید بیست میلیون بسیجی داشته باشد». چنین هدفی چگونه می‌توانست تحقق بیابد اگر بسیج به یک سلیقه یا نحله یا فرقه یا قشر تعلق پیدا می‌کرد؟ بلکه مقصود او از ارتش بیست میلیونی ایجاد ‌آن ظرفی و رنگی بود که بتواند تمام، یا لااقل اکثریت عظیمی از رنگ‌های جامعه را در خود جمع کند؛ شبیه‌ترین چیز به پرچم‌های سالار شهیدان (ع) که هر ساله در کشور ما بلند می‌شود و همه اقشار مردم ما، حتی برخی از اقلیت های دینی را گرد خویش می‌آورد.


• بسیجی که امام می‌‌خواست در مقابل ملت قرار نمی‌گرفت، بلکه در کنار مردم و پشت‌سر آنان بود؛ بسیجی که فراتر از جناح‌ها عمل کند و بازوان بلندش همه اقشار را در بر بگیرد؛ بسیجی که از دوستی مردم لذت ببرد؛ بسیجی که به دنبال رفاقت و محبت و یگانگی مردم باشد؛ بسیجی که بدون توجه به اختلافات سلیقه‌ای خود با دیگران حافظ عرض و ناموس‌شان باشد، که آنان یا برادر او در دینند و یا نظیر او در آفرینش؛ بسیجی که حرمت حریم‌های خصوصی مردم راحفظ کند.


• برادران بسیجی من! کدام عیب و کاستی در آرزوهای امام برای بسیج وجود داشت که از آنها کناره گرفته ‌شود؟ و چرا باید چهره‌ای که با زحمات گذشتگان شما پدید آمد به کدورت‌ها آلوده گردد؟ شما خود با مردمید و از مردمید. مفاهیمی که فطرت مردم آنها را می‌پسندد چرا باید در نزد برخی از دوستان بسیجی ما نفرت ایجاد کند؟ کدام زشتی در نام‌هایی چون آزادی وجود دارد که وقتی بر زبان می‌آید قلب بعضی از آنان را مشمئز می‌کند، گویی که نام بزرگترین گناهان باشد؟


• آن نیرویی که یک زمان نماینده شجاعت ملت ما بود آیا اینک به کار گرفته شود تا ایرانیان را بترساند؟ کاملا پیداست که آخرین و تازه‌ترین راهبرد اقلیت اقتدارطلب ایجاد هراس در مردم است. آیا لباس‌های مخوف می‌پوشند و ‌در خیابان‌های شهر آرایش‌های نظامی به خود می‌گیرند تا هم‌وطنانشان را مرعوب کنند؟ یا مردم را می‌ترسانند چون خود می‌ترسند؟ یا فرزندان انقلاب را به هفت سال و ده سال و پانزده سال زندان محکوم می‌کنند تا به خود تسلی داده باشند؟ و فکر نمی‌کنند که با این رفتارهای کوته‌بینانه چگونه امنیت ملی کشور را در معرض خطر قرار می‌دهند.

*چگونه به روحانی کمک کنیم؟

انتخاب روحانی بازی برد-برد برای چند بازی گر مهم در مسائل امروز ماست: در عرصه بین المللی نفس انتخاب روحانی مذاکره کننده پیشین هسته ای در مقابل مذاکره کننده فعلی فضا را برای مذاکرات بین المللی باز می کنند. برای احمدی نژاد هم روحانی به عنوان رئیس جمهور امنیت می آورد. انتخاب روحانی احتمال و میزان برخورد با او و تیمش بعد پایان ریاسستش را کمتر می کند. چیزی که با انتخاب افرادی مثل قالیباف یا جلیلی خیلی محتمل می شد. و اما شکاف اصلی امروز که شکاف دولت-ملت است با انتخابات روحانی استعداد ترمیم پیدا کرده است. روحانی کسی که برای ۲۰ سال نماینده آیت الله خامنه ای در شورای عالی امنیت ملی بوده است الان نماینده معترضین هم هست. یعنی طلاقی نقطه اعتماد آیت الله خامنه ای و منتقدینشان که همان کلید حل بحران امنیتی نظام هم هست. ایستادن در نطقه ی برد-برد حاصل نمایندگی اعتراضات مردمی توسط کسی است که اعتماد راس حکومت را هم دارد.

کمک به حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور تداوم حضور و حفظ فشار اجتماعی است تا او بتواند از جایگاه نمایندگی اعتراض اجتماعی را در نظام جذب کنند و این بهره حاکمیت باشد و هم با پیگیری مطالبات جامعه را منتفع کند. کمک به روحانی با پیگیری مدام خواسته ها و با حفظ فشار اجتماعی ممکن است نه رها کردن و واگذاری امور به دولت. چرا که با از بین رفتن این فشار اجتماعی نه فقط مطالبات مردم پیگیری نخواهد شد که اهمیت روحانی برای آیت الله خامنه ای هم از بین خواهد رفت.

*: این یادداشت باز نشر استتوسی هست که ۳۰ خرداد ۹۲ منتشر کرده بودم!