افسون لباس و عنوان رسمی

نامه های دوستان اسیرمان می نویسند بطور عجیبی  به نظرم پخته می آید. شاید محصول شرایطی است که فرد به صورت متراکم درگیر تجربه های ویژه ای است که برای هر کدام گاه به عمری زمان احتیاج بود. نمونه اش نامه عماد بهاور به همسرش. واقعا فوق العاده است من بارها خوانده ام. اما الان می خواهم به نامه دیگری اشاره کنم. نامه ای که دکتر شکوری راد قبل از بازداشتش نوشته است. نکات جالبی دارد که انشاالله در مورد آنها هم گپ خواهیم زد. اما بند اولش بند جالبی است. "هیچ جرمی مرتکب نشده ام که دلیل بازداشتم باشد و لذا بازداشت خود را غیر قانونی می دانم و با بازداشت کنندگان هیچگونه همکاری نخواهم کرد و بازجویی پس نخواهم داد."

اهیمتش در چیست؟ قبلا در تفاوت “باج” با “جریمه” گفتیم که اگر پلیس نه برای حفظ “خیر عمومی”، که برای “منفعت جمع خاصی” رفتار کند؛ نه بر اساس قانونی که متکی به “اراده عمومی” که بر اساس “اراده فرد” یا افرادی عمل کند؛ بجای تلاش برای حفاظت از “حقوق افراد” در پی حفاظت از “قدرت برخی افراد” باشد؛ در این صورت هیچ تفاوت عمده ای با دار و دسته لات ها ندارد. البته شاید در این مورد یک لات شرافت بیشتری داشته باشد چون مقاصدش آشکار است. این موضوعی است که گاهی زیر واژه “پلیس” و “لباس فرم” مخفی می شود. البته اینکه ما با “نهادهایی” رو برو هستیم هم گاهی موضع را مبهم می کند. برای اینکه موضوع رو خوب درک کنیم، باید این نکته را هم در نظر بگیریم که لات ها هم ممکن است دارو دسته و سازمان منظمی داشته باشند. وجود سازمان یا یک نهاد -که حالا به منابع عمومی هم دسترسی دار-  مشروعیتی برای اعضای آن سازمان ایجاد نمی کند.

این افسون لباس و عنوان رسمی را زدون نه فقط تاثیر اجتماعی جدی دارد و مقاومت های نا محسوس و ناپیدای بسیاری را ایجاد می کند و نه فقط اینکه انسانهای که در این دسته ها به خدمت گرفته شده اند را بدون پشتوانهِ مشروعیتِ یک نیرویِ قانونی، دچار تزلزل می کند در وجدان خودمان هم تاثیر جدی دارد.

از سوی دیگر رسما هرگونه متفاوت بودن و "سیاست" را مهر ممنوع زده اندو سعی می کنند با عنوان عمل مجرمانه یا تدارک دیدن متن های تایپ شده در سربرگ های دادگستری، مشروعیت حکم محکمه قضایی را پشتوانه خودشان قرار دهند؛ اما نکته مهم این است که بلاخره در بمباران تبلیغات رسانه ای و البته قدرت عریانی که از این نگاه پشتیابنی می کند می تواند به مرور این روایت را تثبیت کند و ناخودآگاه قبول کنیم که متفاوت بودن و "سیاست" عملی مجرمانه است و آنها در برخوردشان کاری طبیعی و عادی انجام می دهند. با این توضیح امیدوارم به اهمیت این عبارت دکتر شکوری راد  بیشتر توجه کنیم که "هیچ جرمی مرتکب نشده ام که دلیل بازداشتم باشد و لذا بازداشت خود را غیر قانونی می دانم و با بازداشت کنندگان هیچگونه همکاری نخواهم کرد و بازجویی پس نخواهم داد." دقت کنید حتا نکته بینی دکتر شکوری راد که از عبارت بازداشت کنندگان استفاده کرده است نه نیروهای امنیتی!